Oświetlenie w mieszkaniu w bloku - od czego zacząć

Dobre oświetlenie to nie jedna lampka pod sufitem, tylko kilka warstw światła. Minimum to: światło ogólne, zadaniowe oraz akcentowe. Dzięki temu mieszkanie jest funkcjonalne i nie męczy wzroku.

Barwa ma znaczenie. Do stref dziennych wybierz 2700-3000K, do pracy i blatu kuchennego 3500-4000K. W łazience przy lustrze 4000K ułatwi makijaż i golenie. Zwracaj uwagę na CRI powyżej 80, a przy kuchni i lustrze najlepiej 90.

Celuj w konkretne strumienie światła. Orientacyjnie: salon 100-150 lm na m2, kuchnia ogólne 150-200 lm na m2, blat 300-500 lm na m2, łazienka 200-300 lm na m2, biurko 500-700 lx na powierzchni. Przykład: salon 20 m2 potrzebuje 2000-3000 lm światła ogólnego plus dodatkowe źródła miejscowe.

• Micro-BOM - zestaw LED pod szafki kuchenne, 2 m
• Taśma LED 12V 9.6 W na metr, 2 m - 40-60 zł
• Profil aluminiowy z mleczną osłoną, 2 m - 50-80 zł
• Zasilacz 12V 36-60 W - 60-120 zł
• Włącznik lub ściemniacz dotykowy w profilu - 50-120 zł
• Przewód 2×0.5 mm2, szybkozłączki - 20-30 zł
• Taśma montażowa, uchwyty profilu - 10-20 zł
• Razem orientacyjnie: 230-430 zł bez robocizny

Salon - sceny światła bez przebudowy instalacji

Salon potrzebuje światła zmiennego. Jedna lampa na środku sufitu nie wystarczy, zwłaszcza w wieczory i przy oglądaniu TV. Zbuduj 3 warstwy i proste sceny do przełączania.

Układ, który działa w blokach

• Ogólne: plafon LED 2000-3000 lm, barwa 3000K. Plafon z mlecznym kloszem równomiernie rozprasza światło.
• Strefa czytania: lampa podłogowa z ruchomym kloszem i ściemnianą żarówką E27 10-12 W. Dla wygody dodaj wtyczkowy ściemniacz.
• Akcent i tło: taśma LED za TV lub w listwie przy suficie 2700-3000K. Daje tło bez rażenia oczu.
• Ściana z obrazami lub regałem: 1-2 kinkiety 300-500 lm, wąski snop, barwa zgodna z resztą 3000K.

Szybki plan krok po kroku

• Policz punkty świetlne i gniazda w salonie. Jeśli nie chcesz kucia, wykorzystaj listwy przypodłogowe do prowadzenia przewodu do lampy stojącej.
• Wymień centralny żyrandol na plafon o wyższym strumieniu i CRI min. 80.
• Dodaj listwę LED za TV lub w półce. Zasilacz ukryj w szafce RTV, pamiętaj o wentylacji.
• Ustaw lampa podłogowa z ściemnianą żarówką, osobny włącznik pod ręką.
• Sceny: ogólne 100 proc, goście 60 proc + kinkiety, TV 20-30 proc + LED za TV.

Koszty: plafon 200-500 zł, lampa podłogowa 150-600 zł, taśma LED z profilem i zasilaczem 150-350 zł, kinkiet 100-300 zł. Robocizna elektryka za nowy punkt 120-250 zł, ale lampy stojące i LED za TV zamontujesz samodzielnie.

Kuchnia - światło robocze bez cieni na blacie

W blokach najczęściej brakuje doświetlenia blatu. Rozwiązanie to taśma LED w profilu pod szafkami, dodatkowo oprawy wpuszczane lub natynkowe nad wyspą i dobre ogólne światło.

Parametry, które mają sens

• Blat: 3500-4000K, CRI min. 90, gęstość 120-180 diod na metr, 10-14 W na metr. Profil aluminiowy z mleczną osłoną rozprasza punkty i chroni taśmę.
• Ogólne: plafon lub szyna z reflektorami, 3000-3500K, min. 150 lm na m2 kuchni.
• Wyspa lub stół: 2-3 zwisy 600-800 lm każdy, 3000K, klosz nieoślepiający.

Montaż taśmy LED podszafkowej

• Zmierz ciąg szafek i zaplanuj zasilanie z jednego punktu. Unikaj długich odcinków zasilanych z jednej strony powyżej 3-4 m - lepsze zasilanie dwustronne lub rozdział na odcinki.
• Przyklej profil w osi przedniej krawędzi szafek, nie w głębi - unikniesz cienia od korpusu.
• Użyj zasilacza z zapasem mocy około 20-30 proc. Dla 2 m taśmy 10 W na metr wybierz min. 30 W.
• Włącznik dotykowy lub zbliżeniowy zamontuj w profilu albo przy zawiasie drzwi - wygodne w codziennym gotowaniu.
• W strefach mokrych wybieraj taśmy i złączki o podwyższonym IP lub prowadź je z dala od zlewu.

Koszt kompletu pod szafkami 2-3 m zwykle 250-600 zł. Szyna z reflektorami 300-800 zł, 2-3 zwisy nad wyspą 400-1200 zł. Elektryk za doprowadzenie zasilania do szafek 150-300 zł punkt, chyba że skorzystasz z gniazda w szafce i zasilacza wtyczkowego.

Sypialnia - miękko, ściemnialnie i bez oślepiania

W sypialni liczy się możliwość wyciszenia. Daj ciepłe światło i ściemniaj je wieczorem.

• Ogólne: plafon lub półplafon 2700-3000K, 100-150 lm na m2.
• Łóżko: lampki z kierunkowym snopem i osłoniętą żarówką. Górny brzeg lampki poniżej linii oczu w pozycji siedzącej.
• Nastrojowe: taśma LED pod łóżkiem z czujnikiem ruchu na nocne wstawanie. Barwa 2700K, niska jasność.
• Ściemniacze: proste pokrętło lub przycisk monostabilny z modułem w puszce. Sprawdź kompatybilność z LED.

W blokach często brakuje dwóch łączników przy łóżku. Rozwiązanie bez kucia to włączniki bezprzewodowe montowane na taśmę lub wkręty oraz moduł w puszce lampy.

Łazienka - bezpieczeństwo i lustro bez cieni

Łazienka wymaga uwagi na strefy IP i na równomierne oświetlenie twarzy.

• Ogólne: plafon IP44 lub wyższe, rozproszone 200-300 lm na m2. Barwa 3000-3500K.
• Lustro: światło z dwóch stron lub długi panel nad lustrem o równym rozkładzie. 4000K, CRI 90, 500-1000 lm na stronę. Unikaj pojedynczego punktu z góry, który robi cienie pod oczami.
• Prysznic: oprawa natynkowa lub wpuszczana IP65, barwa zgodna z ogólnym.

Elementy elektryczne trzymaj poza strefą bezpośrednio nad wanną i prysznicem. Zawsze sprawdź klasę szczelności opraw i zasilaczy.

Przedpokój - automatycznie i jasno, ale oszczędnie

Korytarz w bloku często nie ma dostępu do dziennego światła. Postaw na automatyzację i równomierne doświetlenie.

• Plafon lub podtynkowe downlighty co 1.5-2 m, 3000-3500K. Strumień 150-200 lm na m2.
• Czujnik ruchu z przekaźnikiem czasowym. Ustaw czas na 60-120 sekund.
• Listwa LED w cokole szafy lub przy podłodze jako nocne prowadzenie, z czujnikiem zmierzchu.
• Lustro z doświetleniem 4000K ułatwia ostatnie poprawki przed wyjściem.

Koszty: czujnik ruchu 40-120 zł, plafon 150-400 zł, LED w cokole 100-250 zł. Montaż czujnika przez elektryka 120-250 zł, chyba że użyjesz czujników bateryjnych do taśm meblowych.

Sterowanie - ściemniacze, włączniki i proste smart

Sterowanie nie musi być drogie. Najpierw ustal, czy w puszkach masz przewód neutralny. W starych blokach często go brakuje, co zawęża wybór modułów.

• Ściemniacz do LED: wersje podtynkowe 80-200 zł, wtyczkowe 40-100 zł. Szukaj opisu przystosowany do LED i zakresu mocy min. 3-5 W.
• Włącznik schodowy i krzyżowy: jeśli nie chcesz kucia, zamień jeden włącznik na bezprzewodowy i dodaj odbiornik w lampie.
• Smart żarówki E27 i GU10: 30-80 zł sztuka. Pozwalają tworzyć sceny bez wymiany osprzętu. Minus - dalsze sterowanie przy wyłączonym włączniku nie działa.
• Gniazda sterowane: dobre do lamp podłogowych. 40-120 zł.
• Sensor ruchu i zmierzchu: do korytarza i pod łóżko. 40-100 zł.

Dla spójności trzymaj te same barwy w całej strefie dziennej. Jeśli lubisz chłodniejsze światło do pracy, wybierz lampy z regulacją barwy CCT, ale nie mieszaj przypadkowo 2700K z 4000K w jednym polu widzenia.

Najczęstsze błędy i szybkie poprawki

• Za mało warstw. Dodaj lampę stojącą i taśmę LED - kosztowo najprostsza poprawa bez kucia.
• Oślepianie zbyt jasnym zwisem nad stołem. Zmień klosz na zamknięty od góry lub zastosuj żarówkę o niższym strumieniu i CRI 90.
• Cienie na blacie. Przenieś LED pod front szafek i dołóż profil.
• Zła barwa przy lustrze. Wymień źródła na 4000K i CRI 90. Różnica jest natychmiastowa.
• Migotanie taśm. Użyj zasilacza stałoprądowego lub dobrej klasy stałonapięciowego z zapasem mocy, unikaj najtańszych taśm o niskiej gęstości diod.
• Brak zgodności ściemniacza z LED. Zmień ściemniacz na dedykowany do LED lub użyj żarówek z własnym sterowaniem.

Podsumowanie

• Zaprojektuj 3 warstwy światła w każdym pomieszczeniu: ogólne, zadaniowe, akcentowe.
• Trzymaj spójne barwy: 3000K strefy dzienne, 4000K blat i lustro, CRI min. 80-90.
• Salon bez kucia: plafon + lampa stojąca + LED za TV tworzą gotowe sceny.
• Kuchnia: taśma LED w profilu przy krawędzi szafek eliminuje cienie.
• Łazienka: dwa źródła przy lustrze i właściwe IP w strefach mokrych.
• Przedpokój: czujnik ruchu i równomierne oświetlenie co 1.5-2 m.
• Sterowanie: ściemniacze do LED, proste moduły bezprzewodowe i gniazda smart.

FAQ

Jaka barwa światła do kuchni i blatu będzie najlepsza

Do ogólnego oświetlenia kuchni 3000-3500K. Do blatu 3500-4000K i CRI 90, aby jedzenie wyglądało naturalnie i łatwiej było ocenić stopień wysmażenia.

Czy każdy ściemniacz zadziała z oświetleniem LED

Nie. Potrzebny jest ściemniacz przystosowany do LED z niską mocą minimalną i trybem trailing edge. Warto sprawdzić listę kompatybilności producenta źródła światła.

Ile światła potrzebuje salon 20 m2

Ogólne 2000-3000 lm w plafonie plus dodatkowe 500-1500 lm w lampie stojącej i LED akcentowych. Ważna jest możliwość ściemniania, aby tworzyć sceny.

Jak dobrać taśmę LED, żeby nie było plam i migotania

Wybierz gęstość min. 120 diod na metr, profil z mleczną osłoną, zasilacz z zapasem 20-30 proc i połączenia lutowane lub dobre złączki. Taśmy z CRI 90 dają lepsze kolory.